السلام علیک یا صاحب الزمان

اصل 87 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به نحوه رای اعتماد وزرا از مجلس اشاره می‌كند: “رئیس‏ جمهور برای‏ هیات‏ وزیران‏ پس‏ از تشكیل‏ و پیش‏ از هر اقدام‏ دیگر باید از مجلس‏ رای‏ اعتماد بگیرد. در دوران‏ تصدی‏ نیز در مورد مسائل‏ مهم‏ و مورد اختلاف‏ می‏‌تواند از مجلس‏ برای‏ هیات‏ وزیران‏ تقاضای‏ رای‏ اعتماد كند.

اصل 133قانون اساسی نیز نحوه رای اعتماد به وزرا را اینگونه تصریح می‌كند” وزرا توسط رئیس‏ جمهور تعیین‏ و برای‏ گرفتن‏ رای‏ اعتماد به‏ مجلس‏ معرفی‏ می‏‌شوند، با تغییر مجلس‏، گرفتن‏ رای‏ اعتماد جدید برای‏ وزرا لازم‏ نیست‏. تعداد وزیران‏ و حدود اختیارات‏ هر یك‏ از آنان‏ را قانون‏ معین‏ می‏‌كند.”

همچنین در آئین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی با اعمال اصلاحات مصوب 26 آذر 1387 فصلی تحت عنوان نظارت وجود دارد كه مبحث اول آن به نحوه بررسی و رای اعتماد به هیات وزیران می‌پردازد.

چنانچه مجلس به یك یا چند وزیر رای اعتماد نداد و یا وزارتخانه‌ای به هر دلیل وزیر نداشته باشد رئیس‌جمهور موظف است با رعایت اصل یكصد و سی و پنجم 135 قانون اساسی حداكثر قبل از سه ماه فرد یا افراد دیگری را برای اخذ رای به مجلس معرفی کند

طبق ماده 188 آئین‌نامه داخلی مجلس، رئیس جمهور ظرف دو هفته پس از انجام مراسم تحلیف و یا بعد از استعفا یا سقوط دولت، كتبا اسامی هیات وزیران را به همراه شرح حال هر یك از وزیران و برنامه دولت تسلیم مجلس می‌کند. رئیس مجلس مكلف است در اولین فرصت در جلسه علنی وصول معرفی نامه وزیران را اعلام و پس از قرائت دستور تكثیر آن را صادر کند.

براساس ماده 189 آئین‌نامه داخلی مجلس، جلسات مجلس یك هفته پس از معرفی دولت برای بحث و بررسی خط مشی و اصول كلی برنامه دولت و اخذ رای اعتماد برای هیات وزیران به طور متوالی تشكیل می‌شود، با پیشنهاد رئیس و تصویب مجلس، جلسات بصورت صبح و بعد از ظهر برگزار خواهد شد. مجلس در این جلسات نطق نخواهد داشت.

طبق ماده 190 آئین‌نامه داخلی مجلس، قبل از تشكیل اولین جلسه بررسی برنامه‌های دولت و اخذ رای اعتماد هیات وزیران نمایندگان مخالف و موافق، برنامه خط مشی و اصول كلی و تركیب هیات وزیران و نیز نمایندگان مخالف و موافق هر یك از وزیران به تفكیك برنامه و هر وزیر در برگه‌های جداگانه یا دستگاه الكترونیك ثبت نام می‌کنند.

همچنین هر یك از نمایندگان حق دارند تمام یا قسمتی از وقت خود را در اختیار نماینده دیگر قرار دهند. در شروع بحث در مورد هیات وزیران، رئیس جمهور برنامه دولت را تشریح و ضمن معرفی وزیران از تركیب هیات وزیران دفاع خواهد كرد. پس از آن مجلس بررسی برنامه دولت و تركیب هیات وزیران را با اظهارات پنج نفر از نمایندگان مخالف و پنج نفر از نمایندگان موافق با حفظ ترتیب یكنفر مخالف و یكنفر موافق و هر كدام برای مدت پانزده دقیقه انجام خواهد داد.
رای اعتماد وزرا

رئیس‌جمهور با كسانی كه وی تعیین خواهد کرد به سوالات و اظهارات مخالفان پاسخ می‌دهند. مجموع مدت نطق اولیه رئیس‌جمهور و دفاعیات اخیر دو و نیم ساعت خواهد بود. در پی اظهارات و دفاعیات رئیس‌جمهور، مجلس شور در مورد برنامه‌ها و صلاحیت هر یك از وزیران را به صورت جداگانه آغاز خواهد كرد. در مورد هر وزیر دو نفر از نمایندگان مخالف و دو نفر از نمایندگان موافق با حفظ ترتیب یكنفر و موافق هر كدام برای مدت پانزده دقیقه فرصت خواهند داشت.

پس از آن وزیر و در صورت صلاحدید رئیس‌جمهور به مدت سی دقیقه، برای دفاع از برنامه و صلاحیت وزیر مطروحه وقت خواهند داشت. بحث و بررسی برای تك تك وزیران به ترتیب حروف الفبای وزارتخانه به همین شیوه انجام می‌شود. رئیس‌جمهور می‌تواند با استفاده از وقت وزیران در پایان و به طور یكجا از آنان دفاع کند. پس از آن رای‌گیری به عمل آید و شمارش و اعلام نتیجه آرا پس از رای‌گیری برای همه وزرا صورت خواهد گرفت.

لازم به ذکر است؛ که بر اساس ترتیب حروف الفبا، کار بررسی وزاری 18 وزارتخانه به ترتیب وزارت آموزش و پرورش، ارتباطات و فناوری اطلاعات، اطلاعات، امور اقتصادی و دارایی، امور خارجه، درمان و آموزش پزشکی، جهاد کشاورزی، دادگستری، دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، راه و شهرسازی، صنعت، معدن و تجارت، علوم، تحقیقات و فناوری، فرهنگ و ارشاد اسلامی، کار، تعاون و رفاه اجتماعی، کشور، نفت، نیرو و ورزش و جوانان خواهد بود.

سوالات كتبی نمایندگان در طول مدتی كه برنامه دولت مطرح است از طریق رئیس مجلس به رئیس‌جمهور با وزیر مربوط ارائه خواهد شد.

بر اساس ترتیب حروف الفبا، کار بررسی وزاری 18 وزارتخانه به ترتیب وزارت آموزش و پرورش، ارتباطات و فناوری اطلاعات، اطلاعات، امور اقتصادی و دارایی، امور خارجه، درمان و آموزش پزشکی، جهاد کشاورزی، دادگستری، دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، راه و شهرسازی، صنعت، معدن و تجارت، علوم، تحقیقات و فناوری، فرهنگ و ارشاد اسلامی، کار، تعاون و رفاه اجتماعی، کشور، نفت، نیرو و ورزش و جوانان خواهد بود